دندانپزشک ترمیمی با لیزر درباره لیزر اربیوم و کاربرد لیزر اربیوم را بیان کرده است. در واقع به گفته دندانپزشک ترمیمی با لیزر برای تراش انواع حفره های پوسیدگی کاربرد دارد. اما تاریخچه لیزر اربیوم چیست؟ معرفی اولین لیزر توسط چه کسی بوده است؟ دندانپزشک ترمیمی با لیزر درباره این موضوع در ادامه به طور کامل پرداخته است.
تاریخچه لیزر اربیوم :
از زمان معرفی اولین لیزر ruby توسط Goldman و Stern & Soggnnaes تحقیقات زیادی روی انواع طول موج ها صورت گرفته که در ابتدا برای مصارف پزشکی و سپس دندانپزشکی بوده است. سرآغاز لیزرهای اختصاصی برای دندانپزشکی ساخت دستگاه لیزر Nd : YAG تناوبی برای جراحی بافت نرم داخل دهان توسط Myers & Myers و تایید آن توسط FDA در 1989 بود. بسیاری از طول موج های به کار رفته در دندانپزشکی برای کار روی بافت نرم بوده و تاثیر کمی بر انساج سخت می گذاردند.
در طول سالیان گذشته، بسیاری از طول موج ها را برای بررسی اثرگذاری شان روی بافت سخت مورد مشخص شد که امکان ایجاد حفره و ذوب شدن عاج در زمان تهیه حفرات پوسیدگی عمیق وجود دارد. اثرات مشابهی نیز در زمان کار با لیزر CO2 روی مینا و عاج شماهده شده است. مطالعات گوناگون بر ایجاد حفره در مینا و عاج با ذوب شدگی کریستالیزه شدن دوباره این انساج توسط انرژی حاصل از لیزر CO2 و Nd : YAG تاکید کرده اند. تخریب ماده زمینه ای سلول های ادنتوبلاستیک با لیرز CO2، سیل شدن سطح مینای دارای پوسیدگی اولیه با لیزر Nd : YAG، افزایش حرارت داخل پالپ تا حد آسیب دیدن انساج داخلی با استفاده از انرژی زیاده از حد لیزر Nd : YAG نیز گزارش شده است. به نظر می رسد به خاطر جذب بیشتر لیزر Nd : YAG در لیزر بافت های پوسیده مینا نسبت به قسمت های سالم آن، امکان برداشت پوسیدگی های سطحی مینا بدون آشکار شدن نشانه های بالینی یا هیستولوژیکی از به خطر افتادن وایتالیتی پالپ وجود دارد. از آنجا که لیزر Nd : YAG به بافت رنگدانه دار تمایل دارد، کاربرد رنگدانه موضعی برای تراش بیشتر بافت عاج مفید است. حاصل کار با لیزر Nd : YAG هاله هایی از دبری و کربن بر جای مانده است که در کنار نواحی نکروزه و ترک خورده دیده می شود. بررسی ها نشان می دهند که تا زمانی که نتوان برای خطر افزایش حرارت پالپ بر اثر انرژی حاصل از تابش لیزر راه حلی پیدا نمود، کاربرد لیزر به جای هندپیس های معمولی در تراش دندان امکان پذیر نخواهد بود.
گرچه اثرات حرارتی نور لیزر برای برش و ایجاد لخته در بافت نرم کارساز بود، اما استفاده از آن برای تراش انساج سخت تازمان پیشرفت هایی که در اواخر دهه 1980 رخ داد امکانپذیر نگردید. قبل از آن توانای یاندک در تراش حرارتی و آسیب حرارتی بالای این لیزرها توانایی کار روی بافت های سخت را ناممکن می ساخت. Paghdiwala در 1988 طول موج Er : YAG را در تراش بافت های سخت دندانی آزمایش نمود. برای اولین بار بود که از یک لیزر با سطح انرژی پایین برای ایجاد حفره در مینا و عاج استفاده می گردید. در این آزمایش هیچ گونه هیچ گونه ترک ریز بر اثر افزایش حرارت یا لایه زغالی مشاهده نگردید و این با وجود آن بود که از اسپری آب نیز استفاده نشده بود. میزان افزایش دمای پالپ نیز به طور متوسط 4.3 درجه بود که در محدوده ایمنی قرار داشت. مطالعاتی که بین سال های 1991 تا 1998 صورت گرفت نشان داد که می توان از لیزر Er : YAG برای تراش دندان، بدون افزایش خطر آسیب های حرارتی استفاده نمود. علاوه بر آن، نشان داده شده است که به شرط تنظیم درست قدرت دستگاه و کاربرد اسپری آب آسیب حرارتی به مینا و عاج حداقل خواهد بود. از آن جا که درد ایجاد شده با این روش بسیار کم است، تراش به راحتی انجام خواهد گرفت. اگرچه کل زمان تراش با لیزر تقریبا دو برابرزمان کار با هندپیس است، وایتالیتی دندان حفظ می گردد. تراش دندان با لیزر نیاز به قدرتی یک برابر کمتر از برش روی بافت نرم و 4-2 برابر کمتر از انرژی لازم برای تراش استخوان دارد.
تحقیقاتی که در اواسط دهه 1990 میلادی صورت گرفت بیشتر درباره ایمنی و ارزش تراش بافت های سخت با طول موج Er : YAG بود. این مطالعات نشان داد که در صورت کاربرد اسپری خنک کننده امکان تراش نسج سخت دندان بدون آسیب حرارتی وجود دارد. اما بدون استفاده از اسپری آب ترک های ریز و دیگر آسیب های حاصل از افزایش حرارت که در روش های قبلی ذکر شده بود مشکل ساز می گردد.
گرچه اولین دستگاه لیزر Er : YAG در سال 1992 وارد بازار پزشکی آلمان گردید، تا سال 1997 تاییدیه FDA برای کابرد دندانپزشکی آن صادر نشد. این تاییدیه برای برداشت پوسیدگی، تراش حفره و آماده سازی دندان صادر شده بود. در کل می توان گفت که امکان تراش دقیق مینا و عاج سالم و پوسیده با حداقل نفوذ حرارتی توسط لیزرهای Er : YAG وجود دارد.
در دهه گذشته دو طول موج برای کاربرد بالینی این نوع لیزر روی بافت سخت معرفی شده است. خصوصیات مشترک فراوانی هستند که خانواده لیزر اربیوم را تشکیل می دهند. Er، Cr : YSGG (اربیوم، کروم : یوتریوم ـ اسکاندیوم ـ گالیوم) نیز اثربخشی و ایمنی خود را در تراش دقیق استخوان و انساج سخت دندانی نشان داده است. دو طول موج فوق به عنوان معروف ترین لیزرهای بافت سخت شناخته شده اند.
