از زمانی که دندانهای شیری در دهان رویش پیدا میکنند، باید تمیز شوند تا امکان پوسیدگی آنها کاهش یابد. برای کودکان زیر دو سال امکان مسواک زدن به روشهای معمول وجود ندارد، دندانهای این کودکان باید بهکمک پارچه مرطوب، تمیز شود، یا از مسواکهای مخصوصی بهنام مسواک انگشتی که در انگشتان والدین قرار گرفته و به کمک موهای نرم آن، دندانهای کودک تمیز میشود، استفاده کرد.
پوسیدگی دندان شایعترین بیماری مزمن دوران کودکی است. پوسیدگی دندان، بیماری عفونی و واگیرداری است که عوامل متعددی بر شروع و پیشرفت آن اثر دارند.
فعالیت پوسیدگی دندان میتواند با مصرف قند افزایش یابد، خصوصا اگر از نوعی باشد که به آسانی به سطح دندان بچسبد. پس یکی از راههای کنترل پوسیدگی، عدم مصرف مواد قندی میباشد.
یکی دیگر از راهها، استفاده از فلوراید میباشد که در آب خوراکی و خمیر دندان موجود است. فلوراید باعث افزایش سرعت ساخت مینای دندان شده و مقاومت دندان را در برابر حمله اسیدهای ناشی از باکتری ها افزایش میدهد و همچنین آثار ضدمیکروبی دارد.
متداولترین روش برداشتن پلاک، مسواک زدن است. مسواکها بر اساس قطر موهایشان به نرم، متوسط و سخت تقسیمبندی میشوند.
مسواک نرم به علت وارد کردن آب کمتر به لثه و توانایی زیاد تمیز کردن بین دندانها، برای کودکان مفیدتر است. بهترین توصیه برای تعویض مسواک، زمانی است که کاملا فرسوده به نظر برسد.
یکی دیگر از روشهای تمیز کردن سطوح بین دندانی بعد از مسواک زدن، استفاده از نخ دندان است.
میتوان از روشهای شیمیایی نیز برای کنترل پلاک استفاده کرد که شامل انواع دهانشویهها میباشند. هدف این مواد این است که از چسبندگی پلاک به سطوح دندان جلوگیری کند و خواص ضدباکتریایی دارند.
اقدام به حذف پلاک را باید با رویش دندان های شیری شروع کرد. برای این منظور والدین باید با پیچیدن گاز استریل مرطوب یا پارچه ای تمیز به دور انگشتان، روی لثه و دندان ماساژ ملایم دهند. روزی یک بار باید این عمل انجام شود.
والدین میتوانند از مسواک مخصوص در یک تا 3 سالگی استفاده کنند. باید توجه داشت که در صورت استفاده از خمیردندان از نوع بدون فلوراید استفاده کرد.
در سالهای پیش از دبستان، یعنی 3 تا 6 سالگی خمیردندان فلورایددار به میزان خیلی کم (به اندازه یک نخود) روی مسواک قرار میدهیم و دندان کودک را مسواک می زنیم. کشیدن نخ دندان هم از همین دوره شروع میشود. استفاده از دهانشویه در مقادیر کم و محدود در کودکانی که در معرض خطر پوسیدگی شدید هستند، بلامانع میباشد.
از 6 تا 12 سالگی، والدین به عمل مسواک زدن و نخ دندان کشیدن کودکان نظارت دارند. همچنین کودکان میتوانند از دهانشویه استفاده نمایند.
یکی دیگر از روشهای پیشگیری از پوسیدگی دندان شیری، استفاده از مواد شیاربند روی دندان شیری است که مانع از تجمع باکتریها روی فرورفتگیهای تاج میشوند (روش فیشور سیلانت). این کار توسط دندانپزشک قبل از ایجاد پوسیدگی صورت میگیرد