لیزر برای دندانپزشک ترمیمی با لیزر

لیزر برای دندانپزشک ترمیمی با لیزر

1- برداشتن‌ پوسيدگيهاي اوليه توسط اشعه ليزر بوسیله دندانپزشک ترمیمی با لیزر

به گفته دندانپزشک ترمیمی با لیزر در تهران طي تحقيقي كه در اين رابطه انجام شده است، اثر ليزر پالسي‌ Nd:YAG‌ را بر روي‌ گوديها و شيارهاي سطح جونده دندانها بررسي كرده‌اند. يافته‌ها نشان مي‌دهد كه‌ ليزر‌ Nd:YAG‌ قابليت برداشتن دبريهاي ارگانيك و غيرارگانيك را از گوديها و شيارهاي سطح جونده دارد، بدون اينكه به پالپ يا مينا آسيب برساند و اين عدم‌ صدمه به پالپ ناشي از حداقل بودن انرژي ليزر است.

پس بنا به گفته های دندانپزشک ترمیمی با لیزر مي‌توان از تابش ليزر پيش از سيلانت تراپي استفاده نمود و با خارج ساختن‌ دبريهاي آلي و غيرآلي و برداشتن پوسيدگيهاي اوليه پيش از قراردادن رزين سيل‌كننده كارايي اين روشها را به ميزان قابل توجهي بهبود بخشيد.

نكته مهم اينكه بخش اعظم اين اعمال را مي‌توان بدون نياز به بي‌حسي صورت داد و بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه اكثر بيماران طي اين اعمال هيچ دردي احساس‌ نمي‌كنند.

مهمترين علت اين امر ناشي از مدت زمان بسيار كوتاه پالسهاي ليزر است يعني‌ زمان تحريك آنچنان كوتاه استكه هيچگونه پاسخ عصبي ايجاد نمي‌نمايد. مثلاً در همين تحقيق مدت زمان هر پالس ليزر‌Nd:YAG‌حدود 30 پيكوثانيه‌‌sec)12-10‌*‌30(‌است. در حالي كه مدت زمان لازم براي شروع يك تحريك دردناك‌ حدود‌  5-10‌*‌2 ثانیه است. بنابراين مدت زمان يك پالس ليزر كوتاهتر از آن است كه‌ ايجاد درد كند.

در اينجا مي‌شود گفت كه با بكارگيري ليزر يك كار بدون درد، همراه با حذف صداي‌ ناخوشايند توربينها و لرزشهاي موجود هنگام كار با اين وسايل و نيز عدم نياز به‌ استفاده از سرنگهاي تزريقي و در واقع حذف اجزاء رواني درد و اضطراب در بيماران‌ بويژه اطفال (كه در اين موارد بسيار حساس‌ترند) امكان‌پذير است.

پس با استفاده از ليزر بدون نياز به بي‌حسي مي‌توان پوسيدگيها را برداشته و در عين‌ حال نسوج باقيمانده را نسبت به پوسيدگي مقاوم ساخت و در پي آن اقدام به‌ سيلانت تراپي نمود.

2– توانايي ليزر در سيلانت تراپي‌

همانطوريكه قبلاً اشاره كرديم از ليزر مي‌توان جهت خارج سازي دبريها از شيارهاي‌ سطح جونده استفاده نمود و بدين ترتيب كيفيت معالجات مربوط به‌ Seal‌ نمودن‌ سطح جونده را بهبود بخشيد. در اين رابطه بررسيهاي زيادي صورت گرفته كه همگي‌ آنها موثر بودن اين روش را تاييد نموده‌اند.

در يك بررسي از ليزر‌ 2CO‌ بمنظور سيلانت تراپي استفاده شد. ماده مورد مصرف در اين آزمايش هيدروكسي آپاتيت بود كه توسط ليزر به دندان چسبانده و متصل شد.

سيلانتهايي كه امروزه مورد استفاده هستند شامل يك ماتريكس آلي و رزين است كه‌ بسيار مؤثرند ولي عمر مفيد آنها متفاوت است و يك دليل براي تفاوت در دوام آنها، مي‌تواند تفاوت ضريب انبساط حرارتي ميناي دندان و ماده سيلانت باشد و دليل‌ ديگر مي‌تواند فقدان يك باند شيميايي بين ماده سيلانت و مينا باشد. چون بخش‌ اعظم ميناي دندان را مواد غير آلي تشكيل مي‌دهد بنابراين سيلانتي مركب از هيدروكسي آپاتيت مي‌تواند مقاوم بوده و دوام بسيار خوبي داشته باشد، به شرطي‌ كه به شكل مناسبي به مينا متصل گردد. چون تركيب هيدروكسي آپاتيت شبيه‌ ميناي دندان است، بنابراين انتظار مي‌رود كه همتاي خوبي براي خواص حرارتي، مكانيكي و شيميايي مينا باشد و بالطبع احتمال اينكه هيدروكسي آپاتيت توسط‌ استرسهاي حرارتي از دندان جدا شود، بسيار كاهش مي‌يابد.

مطالعه برروي هيدروكسي آپاتيت نشان داده است كه دماي 1200-1000 درجه‌ سانتي گراد به مدت 3-1 ساعت براي‌ Sintering‌ (تبديل يك ماده پودري شكل به‌ جسم جامد و يكنواخت توسط حرارت) آن لازم است و براي رسيدن به اين دماي‌ بالا در دهان يك منبع انرژي با شدت بالا مورد نياز است و از اين نظر از ليزر مي‌توان‌ استفاده نمود. هيدروكسي آپاتيت مورد استفاده در اين بررسي با يك روش خاص‌ موسوم به ژاركي تهيه شد و با افزودن يك مخلوط زودگداز از تركيب فلورايد مركب از‌ 2,Caf2Ngf‌ و‌ Lit‌ به هيدروكسي آپاتيت، زمان و حرارت لازم براي‌ Sintering‌ هيدروكسي آپاتيت مورد نظر به حدود 500-30 درجه سانتي‌گراد كاهش مي‌يابد. ابتدا دندانها تميز شده با اسيد اچ شده و بعد توسط اسپري هوا يك لايه نازك از اين‌ هيدروكسي آپاتيت روي ميناي دندانها پوشانده شد و سپس فرصت براي خشك‌ شدن دادند و بعد اشعه ليزر با شدتهاي متفاوت بين‌ ‌ 316-21 تابانده شد.

اين ليزر با توان 2-5/1 وات به مدت 1-125/0 ثانيه و كانوني به‌اندازه 3-10*5/9 سانتيمتر مربع مورد استفاده قرار گرفت. دندانهاي مورد آزمايش از بين اشعه ليزر عبور داده شدند تا يك‌ لايه از مواد‌ Sinter‌ شد، و بدين ترتيب لايه‌هاي متعدد هيدروكسي آپاتيت روي‌ دندان چسبانده شد. سپس جهت بررسي تغييرات فيزيكي و همچنين وجود يا عدم‌ وجود شكافها و تركهاي ميكروسكوپي مينا و همچنين چسبندگي اين تركيب به‌ ميناي دندان، دندانهاي مورد مطالعه در سيكلهاي حرارتي قرار گرفتند و آزمايش‌ نفوذپذيري صورت گرفت. براي اين تست دندانها در يك رنگ فلورسنت زير ميكروسكوپ‌ UV‌ مورد بررسي قرار گرفتند. بررسيهاي صورت گرفته نشان داد كه‌ استفاده از دانسيته‌هاي بالاي انرژي در هنگام تست باعث نفوذ رنگ بداخل اكثر نمونه‌ها مي‌شود كه بيانگر وجود تركهاي ميكروسكوپي در سطح مينا است. سيكلهاي حرارتي نيز هيچ تأثيري برروي ظاهر و نفوذپذيري رنگ نمي‌گذارد و هيدروكسي آپاتيت همچنان برسر جاي خود باقي مي‌ماند. ولي در طي مرحله جوش‌ دادن‌ (Sintering)‌ با دانسيته‌هاي‌ ‌24 يا كمتر مينا به هيچ وجه ترك‌ نمي‌خورد و هيدروكسي آپاتيت نيز از دندان جدا نمي‌شود و تركيب در اين‌ دانسيته‌هاي انرژي به خوبي به مينا مي‌چسبد و بواسطه تغييرات حرارتي متأثر نمي‌شود و هيچ صدمه‌اي به مينا و پالپ وارد نمي‌شود.

در يك تحقيق از ليزر اكسايمر‌ Arf‌ جهت از بين بردن پلاك موجود در فيشور و نيز ايجاد پهناي مناسب در آن جهت سيلانت تراپي استفاده شد.

در تحقيق ديگري كه در سال 1996 توسط‌ Walsh‌ صورت گرفت، بررسي گيرفيشور سيلانتهاي قرار گرفته توسط ليزر و اسيد اچ انجام شد. بعد از يك پي‌گيري (حدود) 5/14 ماهه ميزان‌گير در گروهي كه با ليزر شكل گرفته بودند بيشتر از موارد اسيد اچينگ بود. (9/97 درصد در مقابل 6/94 درصد.) نتيجه اينكه ليزر‌ 2CO‌ يك انتخاب‌ برتر (و مطمئن) نسبت به اسيد اچ براي فيشور سيلنت است.

3– كاربرد ليزر در ترميم توسط كامپوزيت‌

كاربرد ديگر ليزر، از نظر دندانپزشك ترميمي با لیزر استفاده از آن در كيور كردن‌ كامپوزيت مي‌باشد.

در تحقيقي كه در سال 1996 توسط‌ Anic‌ و همكارانش انجام گرفت ليزر آرگون را جهت پليمريزاسيون رزين كامپوزيت در ترميم كلاس يك پنجاه ‌دندان نمونه كشيده شده‌ بكار بردند و مشاهده كردند طي اين عمل دماي پالپ چمبر تغيير قابل ملاحظه‌اي‌ نمي‌كند. نتيجه اينكه كيور كردن كامپوزيت با ليزر مي‌تواند يك روش انتخابي‌ مطمئن براي پليمريزه كردن رزين كامپوزيت باشد.

البته همان سال (بهار سال 1996) دانشمندان ديگري بنامهاي‌ Hegde, puppala‌ و‌ Munshi‌ ترميم‌هاي كامپوزيت كيور شده توسط نور و ليزر را با هم مقايسه كردند. آنها 32 دندان قدامي‌ ‌دائمي و شيري را انتخاب كردند و ميزان‌ Ieakage‌ در ناحيه‌ مارجين ترميم‌هاي كلاس 5 كامپوزيت را كه با نور و ليزر سخت شده‌اند مقايسه‌ كردند. نتيجه گرفتند در نمونه‌هايي كه با ليزر سخت شده بودند،‌ Ieakage‌ بيشتري‌ ديده شد.

بنابراين هنوز در اين زمينه نياز به تحقيقات بيشتر و مطالعات وسيعتر احساس‌ مي‌شود.

4– امكان پالپوتومي‌با ليزر

هنگامي‌كه پالپ دندانهاي جوان بعلت وسعت پوسيدگي اكسپوز مي‌شود پالپوتومي‌ بعنوان يك درمان واسطه توصيه مي‌شود و بر‌ Pulp c apping‌ ارجحيت دارد.

سميت و امكان ايجاد خاصيت آنتي ژنيك در نسوج، استفاده از برخي عوامل‌ شيميايي را كه تاكنون جهت‌Capping‌ عاج بكار مي‌رفته‌اند، محدود ساخته است، از طرف ديگر استفاده از وسايل مكانيكي در پالپوتومي‌باعث ايجاد صدماتي در نسج‌ پالپ باقيمانده مي‌شود. شرط حتمي براي موفقيت در پالپوتومي‌وارد نمودن حداقل‌ تروما در طي قطع پالپ شامبر و همچنين حفظ شرايط آسپتيك در طي عمل‌ (بمنظور جلوگيري از عفونت) مي‌باشد. همه اين مسائل سبب مي‌شوند كه پالپوتومي‌ در بسياري از شرايط با شكست مواجه شود. قابليت ليزر در انجام برش بدون‌ خونريزي، عدم تماس مكانيكي با نسج و وجود شرايط استريل در هنگام كاربرد آن‌ سبب شد تا فكر استفاده از ليزر جهت پالپوتومي‌به اذهان محققين راه يابد. از جمله‌ اين محققين‌ Shoji‌ و همكارانش بودند كه به فكر استفاده از ليزر‌ 2CO‌ در پالپوتومي‌ ‌افتادند، زيرا كه ليزر‌2CO‌ داراي مزايا ذكر شده مي‌باشد يعني برش سريع بافت‌ را بدون خونريزي انجام مي‌دهد و لبه بافت ليزري شده فقط توسط يك لايه نازك از مواد نكروتيك پوشيده مي‌شود و اين ليزر هيچ تماس مكانيكي با بافت ندارد و برش‌ بدون صدمه به بافت پالپ باقيمانده انجام مي‌شود، در نتيجه شانس‌ موفقيت پالپوتومي‌‌Vital‌افزايش مي‌يابد. در اينجا به شرح تحقيق‌Shoji‌مي‌پردازيم.

10 سگ به وزن‌ kg‌15-10 انتخاب شدند و تحت بيهوشي با فنوباربيتال سديم، تاج‌ دندانهاي قدامي‌آنها در ناحيه سرويكال بطور افقي توسط توربين از ناحيه طوق قطع‌ شد و تابش اشعه ليزر‌ 2CO‌ بر روي پالپ عريان شده صورت گرفت.

اشعه متمركز با اندازه لكه تابشي‌ 2mm‌15/0 و اشعه غيرمتمركز با اندازه لكه تابشي‌‌‌ 3 بكار گرفته شد.

توان خروجي 3، 10، 30 و 60 وات و زمان تابش از 1/0، 5/0، 1 ثانيه انتخاب شدند و بلافاصله ارزيابيهاي هيستولوژيك صورت گرفت و مشخص شد كه اگر انرژي بيش از 3 ژول باشد هيچ خونريزي رخ نمي‌دهد و همچنين اگر انرژي اشعه غيرمتمركز كمتر از‌J‌5/1 و انرژي متمركز كمتر از 3/0 ژول باشد هيچگونه سياه شدگي در عاج ايجاد نمي‌شود. براساس اين يافته مشخص مي‌شود كه حداقل صدمه به نسج پالپ و مطلوب‌ترين بوردر‌ Bozder‌ بين بافت نرمال و نكروتيك زماني بوجود مي‌آمد كه‌ پالپ توسط اشعه غيرمتمركز با توان 60 وات و به مدت 5/0 ثانيه تحت تابش قرار مي‌گرفت. تحت اين شرايط خونريزي از پالپ شامبر مشاهده نشد و عمق كريتر ايجاد شده توسط اشعه ليزر‌mm‌1/1 بوده اين محققين همچنين متوجه شدند كه آسيب‌ پالپي بيش از آنكه به توان ليزر بستگي داشته باشد، به مدت زمان تابش ليزر وابسته‌ است.