به توصیه دندانپزشک از دیگر عوامل موثری که برای پیشگیری از پوسیدگی دندان مفید و موثر است، عوامل شیمیایی می باشد.
بین مواد ضد باکتریایی که در دهان استفاده می شوند، کلرهگزیدین استاندارد طلایی است. این دارو سازگاری بالایی با ساختارهای دهانی دارد و با انتقالات از دیواره سلولی و مسیرهای متابولیک باکتری ها تداخل می کند. کلرهگزیدین دارای تاثیری کلی بر باکتریهای گرم مثبت است. به ویژه استرپتوکوک موتانس به آن حساس است. بعد از هفته ها یا ماه ها درمان با کلرهگزیدین، رشد مجدد استرپتوکوک موتانس رخ می دهد. در مطالعات کلینیکی تاثیر سینرژیستیک کلرهگزیدین و فلوراید نشان داده شده است. که در این صورت زمان سرکوب نمودن استرپتوکوک موتانس نسبت به استفاده از کلرهگزیدین به تنهایی افزایش می یابد. لاکتوباسیل ها کمتر حساس هستند و بسیاری از گونه های آن تحت تاثیر کلرهگزیدین قرار نمی گیرند. این دارو دارای عوارض جانبی و سمیت کمی است به جز اینکه موجب تغییر رنگ دندان می شود. طعم تند آن نیز تا حدودی برای کودکان ناخوشایند است.
دهانشویه های کلرهگزیدین درمان انتخابی برای کنترل پلاک بعد از جراحی های دهانی و برای تامین موقت بهداشت دهانی برای کودکان دچار مشکلات پزشکی و ناتوان است. بعد از دهانشویه با کلرهگزیدین 0.2% جمعیت باکتریایی بزاق و پلاک تا 80% کاهش می یابد. اما این میزان لزوما باعث کاهش ریسک پوسیدگی نمی شود. بنابراین شواهد برای توانایی این دارو در پیشگیری از پوسیدگی ها با مطالعات موافق و مخالف دستخوش چالش می شود. بهترین تاثیر کلینیکی زمانی به دست آمده است که بیمار با کلونیزاسیون بالای استرپتوکوک موتانس تحت درمان با ژل کلرهگزیدین قرار گرفته نتیجه توسط مطالعات میکروبی مکرر بررسی شود. براساس متا آنالیزها تاثیر ضد پوسیدگی ژل کلرهگزیدین در کل درد دندان های دائمی جوان 46% بوده اما بعضی از مطالعات غیر تصادفی با شواهد اندک هم در نظر گرفته شده بودند. کاهش در پوسیدگی های پروگزیمالی به همان میزان گفته شده در کودکان پیش دبستانی نشان داده شده است.
درمان با کلرهگزیدین می تواند به صورت حرفه ای در مطب دندانپزشکی یا در خانه انجام گیرد که بستگی به انگیزه والدین و همکاری آنان دارد. برای کودکان با ریسک بالای پوسیدگی و همکاری مشکوک یک رژیم درمانی حرفه ای با شدت بالا با ژل کلرهگزیدین 1% درتری های ساختنی نرم 3 نوبت 5 دقیقه ای برای دو روز متوالی پیشنهاد می گردد. برای استفاده در خانه 5 دقیقه در روز به مدت 14 روز پیشنهاد می شود. مواد دترجنت درون خمیردندان ها می توانند کلرهگزیدین را بی تاثیر کنند. بنابراین 1 تا 2 ساعت پس از استفاده از کلرهگزیدین نباید مسواک زد. استفاده موضعی از وارنیش های دندانی که به صورت پایدار کلرهگزیدین آزاد می کنند. ممکن است یک جایگزین مناسب برای درمان حرفه ای باشد که پلاک و ژنژویت را کاهش می دهد اما شواهد اندکی برای تاثیرات پیشگیری از پوسیدگی آن وجود دارد. تحقیقات اخیر نشان دهنده کاهش انتقال عمودی باکتریهای پوسیدگی زا و از والدین به فرزندان آن ها بعد از مصرف کلرهگزیدین و زایلیتول بوده است.
مطالب مرتبط :
نظر دندانپزشک اطفال درباره پیشرفت پوسیدگی دندان
